آبزیان
پرورش ماهی یک حرفه وابسته به فنون کشاورزی و در حال پیشرفت است. افزایش سیستم های پرورشی متراکم ماهی که با معرفی گونه های جدید همراه بوده، به ناچار موجب افزایش بروز بیماری ها شده است. همچنین استرس های ناشی از روش های پرورش متراکم و فوق متراکم ماهیان، موجب بروز و گستردگی بیماری های عفونی شده و این گسترش با کمبود اطلاعات مفید در مورد نیازهای فیزیولوژیک، زیستی و تغذیه ای گونه های جدید توام است.
پرورش آبزیان در سال های اخیر در کشور ما نیز رشد فزاینده ای داشته و به موازات آن شاهد بروز بیماری های عفونی و غیر عفونی با اهمیتی بوده ایم که خسارات و تلفات چندی را به دنبال داشته است. اگر چه سال هاست داروهای شیمی درمانی در پرورش ماهی استفاده می شوند، اما استفاده غیر اصولی از این ترکیبات (ضد باکتری، ضدعفونی کننده ها، سموم….) می تواند خطرات جدی را برای مصرف کننده ها و محیط زیست به وجود آورد.
ویتامین (به انگلیسی: Vitamin) ویتامینها ترکیبات آلی هستند که به مقدار خیلی جزئی برای سوخت و ساز مواد غذایی و اعمال حیاتی بدن و رشد و نمو و تندرستی ضرورت دارند. تغذیه ناقص و رژیم غذایی نامناسب سبب کمبود یا فقدان یک یا چند ویتامین می‌شود و به بیماری‌های مختلف مانند بری بری و پلاگر می‌انجامد.
ویتامینها سبب تسهیل دگرگشت (سوخت و ساز بدن)، اسیدهای آمینه، چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها می‌شوند و رشد و نمو و ترمیم سلولهای بدن را میسر می‌سازند. برخی از ویتامینها سبب جذب مواد غذایی در روده می‌شوند و بعضی نیز به عنوان کاتالیزور عمل می‌کنند. عمل آنها بر روی بافتهای اپی تلیال و همچنین استخوان بوده و در مجموع هر کدام از آنها از بروز یک عارضه جلوگیری می‌کند.
فونک نام Vitalamine، یعنی آمینی که حیاتی بوده و برای ادامه زندگی ضرورت دارد، را به موادی که سبب بهبود بیماری بری بری می‌شد و از گروه آمین بوده اطلاق کرد. پس از آنکه معلوم شد بسیاری از ویتامینها از گروه آمین نیستند حرف e از آخر واژه ویتامین حذف و واژه Vitamin مورد قبول واقع شد.
ویتامینها را به دو دسته مهم، شامل ویتامینهای محلول در آب و ویتامینهای محلول در چربی، تقسیم کرده‌اند. ویتامین E، ویتامین K، ویتامین D، ویتامین A را محلول در چربی و ویتامین C و ویتامینهای گروه B را محلول در آب دانسته‌اند. علاوه بر مواد معدنی، ویتامینها نیز مورد نیاز بدن هستند؛ زیرا بدون حضور آنها در غذا، سلامتی و تعادل اعضای بدن ناپایدار می‌شود و در اعمال حیاتی اختلالاتی ایجاد می‌گردد و عوارضی بروز می‌کند که گاه منجر به مرگ می‌شود. ویتامینها سوخت و ساز بدن را تنظیم می‌کنند و تنها کمبود یک ویتامین می‌تواند، تمام بدن انسان را به مخاطره اندازد. خوب است بدانید که بیشتر ویتامینها از منابع اصلی طبیعی استخراج می‌شوند.
• کیمیا کارنیتین 5 ® (ال کارنیتین 5%): ال کارنیتین نوعی پرو ویتامین است که وجودش برای متابولیسم و حرکت اسید های چرب با زنجیره بلند در داخل سلول ها ضروری است. این ماده در ساختمان آنزیمی به نام کارنیتین استیل ترانسفراز شرکت می کند که بخشی از مکانیسم کو آنزیم A و استیل کو آنزیم A را تشکیل می دهد. به طور کلی عملکرد های آن در متابولیسم به شرح زیر می باشد: – انتقال اسید های چرب – حفاظت از غشا های سلولی – حفظ مقادیر کافی از کو آنزیم A آزاد – مطلوب سازی روند ATP – افزایش تحمل در برابر آمونیاک – افزایش اسپرماتوژنز و تحرک اسپرم ها
و موارد مصرف آن در ماهی و میگو عبارت است از بهبود ضریب تبدیل غذایی ، افزایش اشتها و رشد ، بهبود نتابولیسم بدن ، افزایش باروری ماهیان مولد ، افزایش درصد لقاح ، هچ و افزایش ماندگاری بچه ماهی .
• کیمیا رنیل ویتامینایزد® (ویتامین+ مواد معدنی+ سوربیتول): کیمیا رنیل ویتامینایزد بازده طبیعی گله را افزایش داده و عملکرد فیزیولوژیک گله را بهبود می بخشد. همچنین منجر به افزایش اشتها و آب مصرفی می گردد
پادزیست یا آنتی بیوتیک (به انگلیسی: Antibiotic)
بدن حیوان دارای ظرفیت فوق العاده ای جهت برخورد موثر با هجوم باکتریایی است. بیشتر عفونت ها بدون علائم یا نشانه های قابل مشاهده ایجاد می شوند و از بین می روند. بنابراین بیشتر عفونت ها نیاز به شیمی درمانی ندارند. اما بعضی از عفونت ها نیاز به درمان دارد. هدف از شیمی درمانی، استفاده از اثرات سمی انتخابی یک دارو برای کمک به بیمار است که به سرعت و به طور فعال عفونت باکتریایی را بدون اثرات نامناسب در میزبان کنترل نماید.
آنتی بیوتیک ها داروهای اصلی مورد استفاده در شیمی درمانی ضد باکتریایی هستند. اصطلاح آنتی بیوز ابتدا توسط لویی پاستور در سال 1877 مطرح شد که با فرضیه رایج همزیستی جدا مخالفت داشت. در آن زمان می دانستند که یک میکروارگانیسم اغلب قادر به مهار رشد میکروارگانیسم دیگر در داخل و خارج از بدن می باشد. اما مشاهده عدم رشد باکتری تیفوئید در محیط پالایش شده که سایر ارگانیسم ها رشد کرده بودند جالب بود.
سودوموناس آئروژینوزا در این خصوص بسیار موثر بود و کشت های پالایش شده این ارگانیسم، اساس یک فراورده تجاری موثر (پیوسیاناژ) شد که فکر می کردند یک آنزیم است. استدلال دیگر که منجر به پیدایش آنتی بیوتیک ها شد، آن بود که تمام مواد آلی، در نهایت توسط میکروارگانیسم های خاک از بین می روند؛ آزمایش نمونه های خاک برای میکروارگانیسم هایی که احتمالا حاوی آنزیم هایی بودند که عوامل بیماری زا را مورد حمله قرار می دادند، ارزشمند تلقی شد. این استدلال باعث پیدایش آمینوگلیکوزیدها، تتراسیکلین ها، اریترومایسین و کلرآمفنیکل شد که همگی دارای استفاده گسترده بالینی شدند.
اولین آنتی بیوتیک واقعی تیروتریسین بود که در سال 1939 از یک جدایه عاری از پروتئین در کشت باسیلوس برویس (Bacillus brevis) به دست آمد. تیروتیروسین دارای دو پپتید تیروسیدین و گرامیسیدین بود و هر چند باعث حفاظت موش ها در برابر عفونت پنوموکوکی شد اما ثابت شد که برای مصرف عمومی بسیار سمی است و باید به صورت موضعی مورد استفاده قرار گیرد. کشف غیر مترقبه اثر ضدباکتریایی پنی سیلین توسط فلمینگ در سال 1929 و معرفی آن به پزشکی در اوایل دهه 1940، شروع واقعی دوره آنتی بیوتیک را رقم زد. یک ظرف حاوی آگار آغشته به استافیلوکوک مدت 5 هفته روی میز آزمایشگاه قرار داده شده بود و در اثر آلودگی با سویه پنی سیلیوم نوتاتوم مقدار نسبتا زیادی پنی سیلین تولید شد. شرایط محیطی طوری بود که کولونی های استافیلوکوک به جز در جایی که قارچ، مقدار زیادی پنی سیلین تولید کرده بود و باکتری های نزدیک به آن از بین رفته بودند بر روی صفحه کشت رشد کرده بودند.
جداسازی اسید 6-آمینو پنی سیلانیک در سال 1959 گام مهم دیگری بود که هر چند فاقد اثر ضدباکتریایی بود اما نقطه آغازی برای تمامی پنی سیلین های ساختگی شد. این رویه برای سفالوسپورین ها نیز جهت تولید شمار بسیاری از مشتقات بالینی آنها مورد استفاده قرار گرفت. بنابراین در عمل ضرورت وجود منشا طبیعی برای آنتی بیوتیک ها دیگر کاربردی ندارد چراکه بسیاری از آنتی بیوتیک های ساختگی وجود دارند و اغلب توسعه پیدا کرده و داروهایی نظیر سولفونامیدها را در بر می گیرند. بهتر آن است که کلیه آنها به عنوان داروهای ضدباکتریایی در نظر گرفته شوند.
داروهای ضد باکتریایی، مصرف درمانی دیگری به غیر از اعمال قدرت و کمک به از بین میکروارگانیسم های مهاجم ندارند. هرچند آنها از نظر فارماکولوژی بی اثر (Inert) هستند اما بی خطر نبوده و می توانند اثرات سمی گسترده ای ایجاد نمایند. همچنین از همین ابتدا باید توجه داشت که هرچند داروهای ضد باکتریایی فقط برای درمان عفونت های باکتریایی در نظر گرفته می شوند اما سایر تمهیدات نظیر تجویز آنتی توکسین ها و سایر داروها (به طور مثال ویتامین ها ، مواد معدنی و داروهای ضد التهاب) برای رسیدگی به پیامدهای عفونت نیز ممکن است حایز اهمیت باشد.
• کیمیا فلومکوئین20® (فلومکوئین 20%): فلومکوئین از دسته فلوئوروکینولونها بوده و مانند سایر کینولونها با مهار آنزیم DNA- gyrase از سنتز نوکلئیک اسیدها در باکتریها جلوگیری کرده و مانع از تولیدمثل و تکثیر آنها می شود. فلومکوئین پس از تجویز خوراکی به سرعت از طریق دستگاه گوارش جذب شده و پس از 2-1 ساعت به غلظت درمانی لازم می رسد. در زمان ازدیاد حساسیت به فلومکوئین و نیز از تجویز در حیوانات با اختلالات جدی کبد و کلیه و از تجویز همزمان این دارو با تتراسایکلین ها، کلرامفنیکل، ماکرولیدها و لینکوزامیدها خودداری گردد. بیشتر …
• كيميا داکسی- اس® (داکسی سایکلین 10 %): داكسي سايكلين یک آنتي بيوتيك وسيع الطيف و باکتریواستاتیک می باشد كه با اتصال به تحت واحد 30s ريبوزومي مانع از سنتز پروتئين باكتريايي ميشود.داكسي سايكلين با مكانيسم فوق بر روي باكتريهاي گرم مثبت و باکتریهای گرم منفي و همچنين بر روي مايكوپلاسماها، اسپيروكت، كلاميديا و ريكتزيا موثر مي باشد. تجويز همزمان داكسي سايكلين با پنی سیلین، سفالوسپورین ها، آمینوگلیکوزیدها و كاتيونهاي 3- 2 ظرفيتي مانند آلومينيوم، كلسيم، منيزيوم، روی و آهن موجب تداخل دارويي مي گردد. بیشتر …
• فلورون® (فلورفنیکل 10 %): فلورفنيكل آنتي بيوتيكي وسيع الطيف است كه با اتصال به تحت واحد ريبوزومي 50s، موجب كاهش فعاليت آنزيم پپتيديل ترانسفراز شده و در نتيجه از سنتز پروتئين و نهايتاً رشد باكتري ها جلوگيري به عمل مي آورد (باكتريواستاتيك) و با مكانيسم فوق بر روي تعداد زيادي از باكتريهاي گرم منفي و باکتریهای گرم مثبت موثر مي باشد. مصرف همزمان فلورون با اکثر آنتی بیوتیک ها به خصوص ماکرولیدها و لینکوزامیدها موجب تداخل دارويي می گردد. بیشتر …
• کیمیا فلور 10® (فلورفنیکل 10 %): فلورفنيكل آنتي بيوتيكي وسيع الطيف است كه با اتصال به تحت واحد ريبوزومي 50s، موجب كاهش فعاليت آنزيم پپتيديل ترانسفراز شده و در نتيجه از سنتز پروتئين و نهايتاً رشد باكتري ها جلوگيري به عمل مي آورد (باكتريواستاتيك) و با مكانيسم فوق بر روي تعداد زيادي از باكتريهاي گرم منفي و باکتریهای گرم مثبت موثر مي باشد. مصرف همزمان فلورون با اکثر آنتی بیوتیک ها به خصوص ماکرولیدها و لینکوزامیدها موجب تداخل دارويي می گردد. بیشتر …
• كيميا متوکسوپریم 240® (سولفادیمتوکسین 20 % + تری متو پریم 4 % ): سولفاديمتوكسين از خانواده سولفونامیدها بوده و از تبديل اسيد پاراآمينو بنزوئيك به اسيد دي هيدرو فوليك جلوگيري كرده و تري متوپريم از احيا اسيد دي هيدروفوليك در روند ساخت اسيدهاي نوكلئيك ممانعت به عمل مي آورد . اين دو ماده با اثر سينرژيسم بر يكديگر داراي خاصيت باكتريسيدي بوده و بر روي اغلب ارگانيسم هاي گرم منفي و باکتریهای گرم مثبت و نیز مايكوپلاسماها و پروتوزوآها موثر مي باشند. از استفاده دارو در آبهاي اسيدي با PH كمتر از 6 و تجویز همزمان با داروهای پلی پپتیدی، بتالاکتام ها و آمینوگلیکوزیدها خودداری گردد. بیشتر …
• كيميا پریم 48® ( سولفادیازین + تری متوپریم 48 %): سولفاديازين از تبديل اسيد پاراآمينو بنزوئيك به اسيد دي هيدرو فوليك جلوگيري كرده و تري متوپريم از احيا اسيد دي هيدروفوليك در روند ساخت اسيدهاي نوكلئيك ممانعت به عمل مي آورد. اين دو ماده با اثر سينرژيسم بر يكديگر داراي خاصيت باكتريسيدي بوده و بر روي اغلب ارگانيسم هاي گرم منفي، گرم مثبت و نیز مايكوپلاسماها و پروتوزوآها موثر مي باشند. از تجویز همزمان کیمیا پریم48 با داروهای پلی پپتیدی، بتالاکتام ها و آمینوگلیکوزیدها خودداری گردد. بیشتر …
• كيميا تریم 500 فورت® (سولفادیازین 40 % + تری متوپریم 10 %): سولفاديازين از تبديل پاراآمينو بنزوئيك اسید به دي هيدرو فوليك اسید جلوگيري كرده و تري متوپريم از احيا دي هيدروفوليك اسید در روند ساخت اسيدهاي نوكلئيك ممانعت به عمل مي آورد . اين دو ماده با اثر سينرژيسم بر يكديگر داراي خاصيت باكتريسيدي بوده و بر روي اغلب ارگانيسم هاي گرم منفي و گرم مثبت و نیز مايكوپلاسماها و پروتوزوآها موثر مي باشند. از تجویز کیمیاتریم 500 در حیوانات با مشکلات کبدی و کلیوی و همزمان با داروهای پلی پپتیدی، بتالاکتام ها و آمینوگلیکوزیدها خودداری گردد. بیشتر …
• كيميا انرو سدیم® (انروفلوکساسین + سدیم 10 %): انروفلوكساسين با مكانيسم مهار آنزيم DNA gyrase موجب متوقف شدن عمل همانند سازي DNA و مرگ باكتري مي شود (باكتريسيد) .انروفلوكساسين سديم به دليل دارا بودن ملح سديم به سرعت جذب شده و با قابليت نفوذپذيري بالا بر روي باكتريهاي گرم منفي و باکتریهای گرم مثبت و همچنين مايكوپلاسما ها موثر مي باشد. مدت و مقدار مصرف بر اساس نوع و شدت بیماری متغیر بوده و تجويز همزمان انروفلوكساسين با كلرامفنيكل، داروهای ماکرولیدی، تتراسایکلین ها و نیز کاتیونهای چند ظرفیتی مانند آهن، مس، آلومینیوم و کلسیم موجب تداخل مي گردد. بیشتر …
• كيميا نئو 20 – اس® (نئومایسین 20 %): نئومايسين آنتي بيوتيكي از خانواده آمینوگلیکوزیدها و باکتریسید است كه با اتصال به تحت واحد 30s ريبوزومي بصورت غير قابل برگشت از سنتز پروتئين هاي باكتري جلوگيري مي كند و با مكانيسم فوق بیشتر بر روي باكتريهاي گرم منفي هوازی مانند اشرشيا كلي و سالمونلا و برخی باکتریهای گرم مثبت هوازی موثر مي باشد. تجويز نئومایسین در موارد نارساییهای کلیوی، انسداد روده ای و حساسیت مفرط به آمینوگلیکوزیدها منع شده است. بیشتر …
• كيميا سایکلین 50 ® (اکسی تتراسایکلین 50 %): اكسي تتراسايكلين یک آنتي بيوتيك وسيع الطيف با اثر باكتريواستاتيك است كه مانع از اتصال tRNA (آمينوآسيل ترانسفراز RNA) به تحت واحد 30s ريبوزومي مي شود و در نتيجه از سنتز پروتئين و نهايتاً رشد باكتري ها جلوگيري می کند. همچنین بر روی تحت واحد 50s ریبوزومی اثر گذاشته و باعث تغییر نفوذپذیری باکتریها می شود. اكسي تتراسايكلين با مكانيسم فوق بر روي طيف وسيعي از ميكروارگانيسمها مانند مايكوپلاسماها، كلاميدياها، ريكتزياها و اسپيروكت ها و بسياري از باكتري هاي گرم مثبت و گرم منفي هوازي و بي هوازي مانند E.coli ، سالمونلا، پاستورلا، هموفيلوس،استافیلوکوکها و استرپتوکوکوسها و بعضي از پروتوزآها موثر است. تجويز اكسي تتراسايكلين با بتالاکتام ها، ماکرولیدها، آمینوگلیکوزیدها و كاتيونهاي 3- 2 ظرفيتي مانند آلومينيوم ، كلسيم ، منيزيوم و آهن موجب ايجاد تداخل دارويي می گردد. بیشتر …
• کیمیا سینوتریم 300 ® (سولفادیازین 25% + تری متوپریم 5%): سولفاديازين از تبديل اسيد پاراآمينو بنزوئيك به اسيد دي هيدرو فوليك جلوگيري كرده و تري متوپريم از احيا اسيد دي هيدروفوليك در روند ساخت اسيدهاي نوكلئيك ممانعت به عمل مي آورد. اين دو ماده با اثر سينرژيسم بر يكديگر داراي خاصيت باكتريسيدي بوده و بر روي اغلب ارگانيسم هاي گرم منفي و باکتریهای گرم مثبت و نیز مايكوپلاسماها و پروتوزوآها موثر مي باشند. از تجویز همزمان کیمیا سینوتریم 300 با داروهای پلی پپتیدی، بتالاکتام ها و آمینوگلیکوزیدها خودداری گردد. بیشتر …
• كيميا سایکلین 20® ( اکسی تتراسایکلین هیدروکلراید 20 %): اكسي تتراسايكلين یک آنتي بيوتيك وسيع الطيف با اثر باكتريواستاتيك مي باشد كه مانع از اتصال tRNA (آمينوآسيل ترانسفر RNA) به تحت واحد 30s ريبوزومي مي شود و در نتيجه از سنتز پروتئين و نهايتاً رشد باكتري ها جلوگيري می کند. همچنین بر روی تحت واحد 50s ریبوزومی اثر گذاشته و باعث تغییر نفوذپذیری باکتریها می شود. اكسي تتراسايكلين با این مكانيسم بر روي طيف وسيعي از ميكروارگانيسمها مانند مايكوپلاسماها، كلاميدياها، ريكتزياها و اسپيروكت ها و بسياري از باكتري هاي گرم مثبت و گرم منفي شامل هوازي و بي هوازي مانند E.coli ، سالمونلا، پاستورلا، هموفيلوس،استافیلوکوکها و استرپتوکوکوسها و بعضي از پروتوزآها موثر است. از تجويز همزمان کیمیاسايكلين 20 با بتالاکتام ها، ماکرولیدها و آمینوگلیکوزیدها و نیز كاتيونهاي 3- 2 ظرفيتي مانند آلومينيوم، كلسيم، منيزيوم و آهن خودداری گردد. بیشتر …
• كيميا اریترو 20® (اریترومایسین 20 %): اريترومايسين از آنتي بيوتيك هاي ماکروليدی است كه با اتصال به تحت واحد 50s ريبوزومي از سنتز پروتئين هاي باكتري جلوگيري مي كند . این دارو در دوزهای پایین اثر باکتریواستاتیک و در دوزهای بالا اثر باکتریسید دارد. اریترومایسین با مكانيسم فوق برروي باكتريهاي گرم مثبت مانند استافیلوکوکوس ها و استرپتوکوکوس ها، كورينه باكتريوم، ليستريا، باسيلوس آنتراسيس، كلستريديوم و باکتری های گرم منفی مانند هموفیلوس، پاستورلا، بروسلا و همچنين كلاميديا، مايكوپلاسما و ريكتزيا موثر مي باشد. تجويز همزمان این دارو با آمینوگلیکوزیدها، تتراسایکلین ها، لينكوزاميدها و بتالاکتام ها ممکن است موجب ايجاد تداخل دارويي گردد. بیشتر …